Melkveehouder Stokman combineert een investering in een monomestvergister met een stikstofstripper. Daarmee reduceert hij stikstof en zet hij een grote stap om kringlopen op zijn bedrijf te sluiten.
Toen hij zes jaar geleden een nieuwe stal voor de melkkoeien liet bouwen, maakte Ronald Stokman al plannen om mest te verwerken tot verschillende meststoffen. ‘Maar de tijd was er nog niet helemaal rijp voor. Technische ontwikkelingen waren nog volop gaande en de techniek stond naar mijn gevoel nog iets te veel in de kinderschoenen’, vertelt Stokman. Hij heeft in het Gelderse Angerlo een melkveebedrijf met 280 koeien en bijbehorend jongvee en heeft 130 hectare grond – overwegend kleigrond – in gebruik.
‘Vooruitlopend op mestverwerking hebben we bewust gekozen voor een stal zonder mestkelders. Als je mest wilt vergisten, gaat dat het beste met dagverse mest. Daarom bouwden we een emissiearme stal met dichte vloeren, mestschuiven en een afstortput.’
Nu is Stokman toe aan de volgende stap. Komend najaar verrijst naast de stal een vergistingsinstallatie in combinatie met een stikstofraffinagesysteem. De melkveehouder legt uit wat er straks met de mest van de koeien gebeurt: ‘Iedere dag gaat er ongeveer 10 kuub mest uit de afstortput in de stal richting de vergister. De vergistingsinstallatie produceert biogas en dat komt terecht in een warmtekrachtkoppeling ofwel WKK. Een generator verbrandt het gas en dat levert zowel elektriciteit als warmte op. De elektriciteit benutten we deels zelf en het overschot leveren we aan het net.
We zetten hiermee een enorme stap bij het sluiten van kringlopen
Digestaat naar mestscheider
Uit de vergister komt dagelijks net zo veel digestaat als er aan mest ingaat. ‘Het digestaat pompen we door een mestscheidingsinstallatie. De scheider levert een dikke en een dunne fractie. De dikke fractie gebruiken we deels als strooisel in de ligboxen. In een kleine sleufsilo slaan we het restant van de dikke fractie op. Het is mijn bedoeling om deze fosfaatrijke vaste mest ’s winters uit te rijden op percelen met een lage fosfaattoestand’, zegt Stokman.
‘De dunne fractie pompen we naar de Quadro-stikstofkraker. Deze installatie levert ons een hoogwaardige vloeibare anorganische stikstofmeststof en een stikstofarme restfractie. Dit laatste kunnen we gewoon met een mestinjecteur over het land rijden.’
Stikstofstripper levert stikstofmeststof
De werking van de stikstofstripper die Farmcubes onder de naam Quadro op de markt brengt, is zowel innovatief als technisch overzichtelijk. Na mestvergisting en mestscheiding in een dunne en een dikke fractie, gaat de dunne fractie de Quadro in. Een verdampingsproces, waarbij de Quadro gebruik maakt van restwarmte die bij de mestvergisting ontstaat, zorgt ervoor dat bijna alle aanwezige ammoniumstikstof uit de dunne fractie ontsnapt in de vorm van ammoniak. In de tweede fase van het proces gaat het gasvormige ammoniak door een zuur. Hierbij wordt stikstof vastgelegd in de vorm van ammoniumsulfaat. Zo ontstaat een vloeibare stikstofmeststof met een N-gehalte tot 80 kilo stikstof per ton.
Wat is het voordeel voor Stokman van het verwerken van zijn koeienmest tot verschillende bemestingsproducten? ‘Momenteel voeren we jaarlijks 2.000 kuub rundveedrijfmest af. Dit volume neemt nog toe als de derogatie helemaal weg is. Door de stikstofraffinage hoeven we straks geen mest meer af te voeren en geen kunstmest meer te kopen’, stelt Stokman. ‘En daardoor verwacht ik de stikstofkraker binnen vijf jaar terug te kunnen verdienen.’
Hij tekent aan dat de overheid nog wel het gebruik van de zelfgemaakte vloeibare stikstofmeststof als kunstmestvervanger moet toestaan. ‘Maar dat lijkt een kwestie van tijd. Immers, wat wij nu doen is precies wat de politiek wil. We zetten hiermee een enorme stap bij het sluiten van kringlopen. Alle mineralen die we goed kunnen gebruiken om onze grond te bemesten blijven straks binnen het bedrijf. Nu nog voeren we veel van die meststoffen af en dat stuit me tegen de borst. Dat de stikstofstripper ook een grote bijdrage levert aan vermindering van de ammoniakemissie is mooi meegenomen.’
In afwachting op aanpassing van de regelgeving heeft Stokman met Farmcubes, de leverancier van de stikstofraffinage-installatie, de afspraak dat het bedrijf de geproduceerde stikstofmeststof voor een redelijke prijs van hem afneemt.
Stripper benut restwarmte van WKK
Er zijn meer aanbieders van stikstofkrakers. Stokman koos via Circular Values voor Farmcubes. ‘De Quadro-stikstofstripper werkt op basis van bewezen technieken. Een belangrijk pluspunt voor mij is dat de installatie warmte gebruikt om ammoniak uit het digestaat te verdampen. Daarmee kan ik een groot deel van de restwarmte die de WKK oplevert tot waarde brengen.’
De melkveehouder gaat ervan uit dat hij met de aanstaande investeringen ook voldoet aan het overheidsbeleid op gebied van stikstofreductie. ‘Zelf heb ik het niet uitgerekend, maar al onze buren die de Aerius-check deden, kregen als uitkomst dat ze piekbelaster zijn vanwege de nabijheid van Natura 2000-gebied Rijntakken. Dat zal ook voor ons gelden. De overheid geeft aan dat piekbelasters kunnen kiezen voor stoppen, verplaatsen of innoveren. Wij zetten vol in op innovatie. Door de stikstofstripper kunnen we de stikstofverliezen binnen ons melkveebedrijf aanzienlijk verminderen.’
Provincie Gelderland ziet stikstofraffinage wel zitten
‘Wij delen de visie van Johan Remkes dat innovatie met onder meer technische oplossingen één van de sporen is om uit de stikstofcrisis te komen’, zegt Leo Blanken, adviseur landbouw & economie bij provincie Gelderland. ‘Wij steunen dit ook met onze subsidieregelingen.’ Blanken meldt dat per 1 juli 2023 de depositiedrempel is verlaagd zodat meer veehouders mee kunnen doen met een subsidie voor minder stikstofuitstoot (zie Innovatie en modernisering op gelderland.nl). ‘Wij willen ook de innovatie versnellen. Daarom hebben we met andere ‘zandprovincies’ een programma gemaakt, om innovatie te versnellen. Doel is op korte termijn een aantal doorbraakinnovaties versneld op de markt te krijgen.’
